آیا میدانید :
* تایرهای جدید سیاه رنگ هستند و رانندگان می توانند تایر خود را با رینگ طلایی یا نقره ای انتخاب کنند . زمانی که اولین تایرها تولید شدند ، سفید بودند ، تولیدکنندگان برای تولید لاستیک مقاوم ، با اضافه کردن زینک اکسید باعث سفید شدن لاستیک می شدند.
* کمپانی گودیر ، که یک تولید کننده شناخته شده در بازار جهان است ، در سال ۱۹۶۱ شروع به آزمایش تایرهای روشن کرد. در آن زمان هیچ کس این محبوبیت را پیش بینی نمی کرد. تایرها از داخل توسط لامپ های رشته ای روشن می شدند که درخشندگی خاصی داشتند اما هیچ گاه این تایرها وارد بازار نشدند.
* بعضی از راننده ها لاستیک های Runflat را دوست دارند ، چون این تایرها امکان این را به شما می دهند که بدون باد رانندگی کنید تا به یک مکانیک برسید. این تایرها معایبی هم دارند چون فاق آنها ضخیم تر است اما با این حال شرکت BMW روی همه ماشین های خود از این تایرها استفاده می کند.
* تولید کنندگان خودرو ، برای خودروهای جدید به دلیل اینکه وزن کمتری داشته باشند ، به جای لاستیک زاپاس از جعبه های پچ و کمپرسور هوا استفاده می کنند.
* تایرها در دو رتبه بندی Z و Y نشان داده می شوند . در ابتدا رتبه بندی Z برای لاسیک هایی که تحمل سرعت آن حدود ۲۳۹ کیلومتر بر ساعت است ، معرفی شد . این فناوری باعث شد که تولید کنندگان از حروف الفبا برای رتبه بندی های جدید استفاده کنند و به این دلیل بود که Y ایجاد شد.
1. فرآیند اختلاط مواد و تهیه آمیزه لاستیکی ( کامپاند )
از آمیزه های لاستیکی در قسمت های مختلف یک تایر استفاده می شود و از آنجا که هر قسمت از تایر دارای خواص فیزیکی و مکانیکی متفاوت و تحت شرایط ویژه ای در سرویس قرار می گیرد ،لذا کامپاند های متفاوتی با خواص مورد نیاز برای بخش های مختلف تایر تولید می شود . در بخش اختلاط مواد اولیه پس از توزین طبق دستور العمل فنی در دستگاه مخلوط کن (بنبوری)تحت دما ، فشار،مدت زمان مشخص ، مخلوط شده و انواع آمیزه های لاستیکی تولید می شود (شماره 1نمودار) موادی که در تهیه آمیزه لاستیکی به کار می روند عبارت اند از: کائوچوها ( طبیعی و مصنوعی )، دوده های صنعتی ، روغن ها و انواع مواد شیمیایی (مواد پخت – آنتی اکسیدان ها – آنتی ازونان ها – پر کننده ها و …)
2. فرآیند ساخت و آماده سازی اجزای تایر ( نیم ساخته ها )
ساخت و آماده سازی اجزای تشکیل دهنده تایر در بخش های متفاوتی انجام می گیرد . ساخت لایه ها ( بخش عمده منجید تایر ) در بخش های کلندر و برش لایه و ساخت بلت سیمی روی دستگاه استیلاستیک ( شماره 3 نمودار ) و ساخت بید یا طوقه تایر در بخش بید سازی ( شماره 4 نمودار) و ساخت ترد ، دیواره ها، نوار های لاستیکی سر شانه و … در بخش اکسترودر و ساخت آستر داخلی در کلندر گام ( شماره 5 نمودار ) انجام می گیرد .
3. فرآیند ساخت تایر ( مونتاژ تایر خام )
تایر های رادیال : ساخت تایر های رادیال سیمی به دو صورت تک مرحله ای و دو مرحله ای انجام می شود . در روش دو مرحله ای در مرحله اول منجید تایر شامل لایه ها ، بید و دیواره ها آماده می شود و سپس در مرحله دوم بلت سیمی و ترد به آن اضافه می شود . ولی در روش یک مرحله ای که تکنولوژی جدیدتری دارند در یک مرحله تایر خام ساخته می شود . تایر های بایاس : تایر های سبک از جمله سواری بایاس به روش لایه ای در یک مرحله ساخته می شوند ، ولی ساخت تایر های سنگین به دو روش لایه ای و بندی ساخته می شود .
4. فرآیند پخت و بازرسی تایر
پخت تایر : آخرین مرحله تولید که تایر در آن شکل نهایی و خواص مکانیکی – دینامیکی خود را به دست می آورد ، مرحله پخت یا ولکانیزاسیون است ، لذا در این مرحله تایر خام (با استفاده از عوامل پخت که هنگام مخلوط کردن آمیزه های لاستیکی ( فاینال بچ ) به آن افزوده شده است . بعد از قرار گرفتن در پرس پخت ( شماره 6 نمودار ) تحت فشار داخلی ، دما و زمان مشخص شکل نهایی را به خود گرفته و با حرارت قالب و بلادر به دنبال ایجاد اتصال های عرضی گوگردی در آمیزه های لاستیکی خاصیت ویسکوالاستیک یا کشسان پیدا می کند . بازرسی تایر : در ایستگاه بازرسی ( شماره 7 نمودار ) نواحی بیرونی و داخلی تایر تولید شده به صورت چشمی از نظر وجود عیوب ظاهری بازدید شده و در مراحل بعدی با ماشین های آزمون ، مقادیر نابالانسی ( سرب بری ) و غیر یکنواختی اندازه گیری و مورد ارزیابی قرار می گیرد ( شماره 7 و 8 نمودار ) و سپس با اشعه لیزر در دستگاه X-Ray عکسبرداری هایی از بخش های درونی تایر ( از نظر وجود حباب هوا و جدایی بین اجزای تایر ) صورت می گیرد .
اولین لاستیک
اولین انواع تایرها ساخته شده از نوارهای چرمی بودند که دور یک چرخ چوبی پیچیده شده بودند. چرم به سرعت با نوارهای فلزی جایگزین شد که دوام زیادی داشت. ظهور قطارها و شبکه های راه آهن، تایرهای فولادی را به چرخ های فلزی قطار معرفی کرد. اگر فکر می کنید لاستیک های فلزی ناخوشایند به نظر می رسند، حق با شماست. در لاستیکهای فلزی با یک پیچ خوردگی کل لاستیک باید خارج میشد.
ولکانیزاسیون
چارلز گودیر کشف کرد که ولکانیزه شدن اساساً زمانی رخ می دهد که لاستیک با گوگرد گرم شود. این فرآیند، لاستیک را از یک ماده نرم چسبنده، به ماده انعطاف پذیر محکمی تبدیل می کند که لاستیک را برای تایرها مناسب می کند. هنگامی که ولکانیزاسیون تصفیه شد؛ لاستیک به ماده جدید انتخابی برای تایر تبدیل شد. آنها قوی بودند، میتوانستند آسیبهای قابل قبولی را تحمل کنند و ضربهگیری خوبی داشتند. با این حال، سنگین بودند و هنوز هم سواری ناخوشایندی داشتند. امروزه هنوز انواع لاستیک های ساخته شده از لاستیک جامد وجود دارد.
لاستیک های پنوماتیک:
در سال 1847، رابرت دبلیو. تامپسون، مهندس اسکاتلندی، اولین تایر پر از هوا را ساخت و ثبت اختراع کرد. افسوس که تولید نشد و ایده متوقف شد. اما در سال 1888 در بلفاست ایرلند،جان بوید دانلوپ متولد اسکاتلند اولین تایر پنوماتیک موفق را ساخت. دانلوپ قبلاً مردی ثروتمند بود و دارای فعالیت های دامپزشکی موفقی در کشور بود، اما پس از شکایت پسرش از رانندگی سخت دوچرخه و لاستیک های لاستیکی جامد آن، شروع به توسعه تایر کرد. این محصول به قدری موفق بود که یک سال پس از معرفی، برنده مسابقات دوچرخه سواری در ایرلند و انگلیس شد. طی چند سال بعد، دانلوپ سخت کار کرد تا لاستیکهایی را برای همه وسایل نقلیه، از دوچرخه گرفته تا ماشینها و کامیونها توسعه دهد. بین سالهای 1890 تا 1920، تایرهای بادی لاستیکی دستخوش طیف وسیعی از پیشرفتها شدند، هم توسط دانلوپ و هم توسط دیگرانی مانند توماس هانکوک.
تایرهای بایاس و رادیال:
در دهه 1920 و برای چند دهه، تایرهای Bias Ply همان چیزی بود که همه استفاده می کردند. این لاستیک ها از دو قسمت مجزا تشکیل شده بودند: یک لوله داخلی باد شده لاستیک یا بدنه بیرونی. لوله داخلی تحت فشار بود و توسط پوشش بیرونی محافظت می شد و پوشش بیرونی از چندلایه ساخته شده بود.
پس از جنگ جهانی دوم، میشلن تایرهای رادیال را توسعه داد و این گام بزرگی در توسعه تایر بود. اگرچه تایرهای رادیال محصول بسیار برتری بود، اما در ایالات متحده به کندی عرضه میشد. تنها در اوایل دهه 1970، تایرهای رادیال شروع به تبدیل شدن به فناوری غالب کردند. تایرهای رادیال هم در ایالات متحده و هم در سراسر جهان از آن زمان در حال تولید هستند و سالانه میلیاردها لاستیک ساخته می شود.
لاستیک بایاس
پس اختراع و تولید لاستیکهای رادیال در اروپا، این لاستیکها بسیار محبوب شدند و دیگر شرکتهای لاستیکسازی اروپایی و حتی ژاپنی هم به ساخت آنها روی آوردند. چراکه لاستیکهای رادیال طول عمر بیشتر و هندلینگ بهتری داشتند و موجب کاهش مصرف سوخت خودرو میشدند؛ اما در ایلات متحده اوضاع متفاوت بود و شرکتهای تایرسازی روی خوشی به لاستیکهای رادیال نشان ندادند؛ زیرا تولید این لاستیکها نیاز به تجهیزات جدید و گرانقیمتی داشت و همین امر موجب میشد که لاستیک سازهای ایالاتمتحده از سرمایهگذاری در این زمینه خودداری کنند. بعلاوه خودروسازان آمریکایی نیز به دلیل سفتتر بودن لاستیکهای رادیال از بکار بردن آنها در محصولات خود خودداری میکردند چراکه سیستم تعلیق خودروها باید مجدداً و با توجه به ویژگیهای لاستیکهای رادیال مهندسی و طراحی میشد؛ اما شرکت گودیر راهحل جدیدی ارائه کرد و آن ساخت لاستیکهای بایاس بود که در آنها نخهایی بهصورت مورب در عرض تایر نصب میشد. این نوع لاستیک در ایالاتمتحده محبوب شد و در خودروهای آمریکایی با سیستم تعلیق نرم مورداستفاده قرار گرفت. ولی پس از بحران نفتی سال ۱۹۷۳ که طی آن قیمت بنزین بسیار بالا رفت، آمریکاییها شروع به خرید و واردات لاستیکهای رادیال کردند. چراکه این لاستیکها موجب کاهش مصرف سوخت میشدند و خودرو مسافت بیشتری را با آنها طی میکرد؛ بنابراین درنهایت لاستیکهای رادیال راه خود را به ایالاتمتحده بازکرده و در اوایل دهه ۱۹۸۰ تقریباً بر روی تمامی خودروهای ساخت آمریکا نصب میشدند.
* تایر خودرو از اجزای مختلفی تشکیل شده است که وجود هر یک برای عملکرد صحیح و ایمن آن حیاتی است. تایرها ساختاری لایهای دارند که در تصویر زیر بهخوبی به نمایش درآمدهاند.